«Ἀληθὴς καὶ ἀνόθευτος Λαμπρὴ ἀνατέλλει διὰ τοὺς κατοίκους τῶν ἐπαρχιῶν, τῶν πόλεων, τῶν κωμοπόλεων, τῶν χωρίων ὅσον διασῴζονται καθαρότερον καὶ ἐκδηλούνται ἐμφανέστερον τοῦ ἐθνικοῦ βίου τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα. Ἐκεῖ αἱ γλυκύταται παραδόσεις, ἐκεῖ αἱ ἑλληνικόταται συνήθειαι, ἡ χριστιανικότερα πίστις καὶ ἡ εὐαγγελικωτέρα χαρὰ συννενούνται καὶ ἀναφαίνονται ἐπὶ πάντων καὶ ὑπὸ πάντων ἀκολουθούνται ἀπροσποιήτως καὶ ἀπερίττως. Ἐκεῖ καὶ ἄκων τὶς καθίσταται χριστιανὸς καὶ ἑορτάζει τὴν Ἀνάστασιν καὶ τὴν Ἀγάπην»
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
«Με τη θυσία του δικού του σώματος ο Χριστός και τέλος έβαλε στον νόμο που μας αφορούσε και αρχή ζωής εγκαινίασε σε μας, έχοντάς μας δώσει την ελπίδα της Αναστάσεως»
Μ. Αθανάσιος P.G. 25, 113C
«Ο άνθρωπος με την Ανάσταση του Σωτήρος έλαβε τη γνώση της Αγίας Τριάδος …Τον αρραβώνα λοιπόν της αφθαρσίας ο άνθρωπος με την Ανάσταση του Σωτήρος έχοντας λάβει, τελικά μαζί με τον ορατό κόσμο θα αλλοιωθεί και την αφθαρσία θα κληρονομήσει»
Συμεών Θεσσαλονίκης
Η κάθοδος του Χριστού στον Άδη προαναγγέλλεται στην Παλαιά Διαθήκη και στον Ψαλμό 23:
«ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξῃς. τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξῃς; Κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, Κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ. ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξῃς. τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξῃς; Κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξῃς». (Μτφρ: Ας ανοίξουν τις πύλες οι άρχοντές σας, σηκωθείτε, αιώνιες πύλες, για να μπει ο βασιλιάς της δόξας. Ποιος είναι αυτός ο βασιλιάς της δόξας; Κύριος ισχυρός και δυνατός, Κύριος δυνατός στον πόλεμο. Ας ανοίξουν τις πύλες οι άρχοντές σας, σηκωθείτε, αιώνιες πύλες, για να μπει ο βασιλιάς της δόξας. Ποιος είναι αυτός ο βασιλιάς της δόξας; Ο Κύριος των δυνάμεων, αυτός είναι ο βασιλιάς της δόξας).
Ενώ στον τύπο της εικονογραφίας της Αναστάσεως που ανήκει στη δυτική σύνθεση, με το Χριστό να εξέρχεται από τον τάφο, παρατηρείται η «ανασύνθεση» της σκηνής με ρεαλιστική προσέγγιση, αντιθέτως, η «Εις Άδου Κάθοδος» της Ορθοδόξου εικονογραφίας προσπαθεί να μας δείξει τα αποτελέσματα της Αναστάσεως στη ζωή μας.
Σύμφωνα με την υμνολογία της Αναστάσεως ο εικογραφικός τύπος της «Εις Άδου Καθόδου», αναπαριστά το τροπάριο:
«Χριστός ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας
και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος»
Στο κέντρο της συνθέσεως κυριαρχεί η μορφή του Χριστού, όρθιος και μετωπικός, που πατά ως νικητής τις συντριβείσες πύλες του Άδη κρατώντας από το χέρι τον Αδάμ (το σύμβολο του ανθρωπίνου γένους) και την Εύα, εγείροντας τους εκ νεκρών. Γύρω το πλήθος των δικαίων της προ Χριστού εποχής, οι οποίοι πίστευσαν το κήρυγμα του Χριστού, κατά την κάθοδό Του στον Άδη και σώθηκαν. Ο Χριστός περιβάλλεται από ελλειψοειδή δόξα πορφυρού χρώματος και φορεί ιμάτιο με χρυσοκονδυλιά, αστραφτερό, σύμβολο του φωτός. Η έκφραση του προσώπου Του είναι φιλάνθρωπη.
Τα πόδια Του πατούν με δύναμη πάνω σε δύο θυρόφυλλα, πύλες του Άδη, τα οποία κείτονται το ένα πάνω στο άλλο σταυροειδώς, ως απεικόνιση του: θανάτω θάνατον πατήσας.
Η ενσώματη απεικόνιση του Χριστού, ο οποίος «πατεί τον Άδην και εγείρει τον Αδάμ» θεωρεί απολύτως φυσιολογική σύμφωνα με τον Ιωάννη Δαμασκηνό (PG)
Ο Χριστός βρίσκεται στον Άδη αφού σαν άνθρωπος πέθανε, αλλά σύμφωνα με το Αναστάσιμο Απολυτίκιο, η ψυχή Του, αν και χωρίστηκε με το θάνατο από το σώμα Του, έμεινε ενωμένη με τη θεία υπόσταση, καταργώντας τον Άδη. Η σύνθεση αυτής της παράστασης προέρχεται από το χωρίο Αʹ Πέτρου 3:18-19:
«θανατωθεὶς (ο Χριστός) μὲν σαρκὶ ζῳοποιηθεὶς δὲ πνεύματι·
ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασιν πορευθεὶς ἐκήρυξεν»
Η αμαρτία έφερε τη φθορά, τη νέκρωση και τον χωρισμό από το Θεό, ενώ μέσω της Καθόδου του Κυρίου στον Άδη, η ανακαίνιση και η αφθαρσία είναι ο καρπός της θείας ενανθρωπίσεως.
Κατά τον Επιφάνιο Κύπρου, ο Κύριος είπε στον αποθανόντα Αδάμ:
«ας φύγουμε από το θάνατο στη ζωή
από την φθορά στην αφθαρσία
από το σκοτάδι στο αιώνιο φως
από την οδύνη στην ελευθερία»
Άννα Τριανταφύλλου, αρχαιολόγος, Πάσχα 2018
από τη φυλακή του Άδη στην άνω Ιερουσαλήμ»
