Αχελώος ο ασημοκύμαντος με τα νερά τα γοργοστρόβιλα!
Ο Αχελώος αναβλύζει αθόρυβα από τις φιδόμορφες πηγές στα υψίπεδα της Βερλίγκας στις πλαγιές του όρους Περιστέρι (υψόμετρο 2.000 μ. στα σύνορα των νομών Ιωαννίνων και Τρικάλων) , αντριεύει στο διάβα του και μετά από μια ελικοειδή , εντυπωσιακή και περιπετειώδη πορεία 220 χλμ. εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος. Θεωρείται ο πλουσιότερος σε νερά ποταμός της Ελλάδας και ο δεύτερος σε μήκος μετά τον Αλιάκμονα. Αποτελεί το φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Ήπειρο και Θεσσαλία περνάει μέσα και στα όρια πέντε νομών: Τρικάλων, Καρδίτσας, Ευρυτανίας και Άρτας και Αιτωλοακαρνανίας .Ένα πολύ μεγάλο τμήμα του ,από τα πιο εντυπωσιακά, ορίζει τα σύνορα του δήμου Αργιθέας με την Άρτα. Η λαϊκότερη ονομασία του ποταμού είναι Ασπροπόταμος ή Άσπρος και υπάρχουν αρκετές εκδοχές για την προέλευση αυτής της ονομασίας. Μία εκδοχή την συνδέει με την αφρισμένη εικόνα του ποταμού κατά τους ανοιξιάτικους μήνες, όταν λιώνουν τα χιόνια, ενώ άλλη με το ολόλευκο χρώμα των χαλικιών στην κοίτη και στις όχθες του. Σ’ αυτόν χύνονται όλοι οι παραπόταμοι ,οι χείμαρροι και πλήθος ρυάκια που πηγάζουν από τα βουνά της Αργιθέας , των Αγράφων και των Τζουμέρκων.
Στην αρχαιότητα ο Αχελώος λατρευόταν ως θεός, προκειμένου οι άνθρωποι να τον εξευμενίσουν φοβούμενοι τα ορμητικά του νερά. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Αχελώος ήταν ο σπουδαιότερος ποτάμιος Θεός, γιος του Ωκεανού και της Τιθύος και εμφανιζόταν με τρείς μορφές, ταύρος, φίδι, άνθρωπος με κεφάλι ταύρου). Ερωτεύτηκε τη Δηιάνειρα, κόρη του Οινέα και προσπάθησε να την κάνει δική του, όταν αυτή περνούσε με το άρμα της στις όχθες του. Ο Ηρακλής έσπευσε να τη βοηθήσει. Στην πάλη που ακολούθησε, έσπασε το κέρατο του Αχελώου, που είχε τη μορφή ταύρου. Προκειμένου ο Ηρακλής να επιστρέψει το σπασμένο κέρατο, έλαβε ως αντάλλαγμα το Κέρας της Αίγας Αμάλθειας, το οποίο αποτελεί σύμβολο της αφθονίας.
H λαϊκή παράδοση αναφέρει επίσης και ένα θρύλο για τη δημιουργία του Αχελώου .Κάποτε ήταν τρία αδέλφια που κοιμούνταν πάνω στις ψηλότερες κορυφές της Πίνδου. Όμως τα δύο αδέλφια έφυγαν την νύκτα και άφησαν τον τρίτο, τον Aχελώο στον ύπνο, γιατί ήταν ζαβός αδερφός. O Άραχθος έφυγε προς την Ήπειρο και ο Πηνειός ανατολικά προς τη Θεσσαλία, όπου αθόρυβα χάθηκε στη θάλασσα του Aιγαίου. Όταν ξύπνησε ο Aχελώος, κλαίγοντας όρμησε στον κατήφορο ψάχνοντας τα αδέλφια του, έσκισε βουνά μέχρι που χάθηκε στη θάλασσα του Iονίου πελάγους. Έτσι εξηγείται και η τεράστια βουή που δημιουργείται στο πέρασμά του.
Και τι δε συναντάει κανείς στη μεγάλη πορεία του… Στενά και μεγάλα φαράγγια, γκρεμούς, θαυμαστά πέτρινα γεφύρια , μοναστήρια με μακραίωνη ιστορία, όμορφα και ιστορικά ορεινά χωριά ,φράγματα και τεχνητές λίμνες ,βιότοπους… Σε όλο το μήκος του καλύπτεται από πυκνά παρόχθια δάση και έχει σημαντική ορνιθοπανίδα και ιχθυοπανίδα.
Οι κάτοικοι των παραποτάμιων χωριών της Αργιθέας για αιώνες προσάρμοσαν τη ζωή τους γύρω του. Σε όλο το μήκος του από τα παλιά χρόνια χτίστηκαν τοξωτά γεφύρια, καλντερίμια, επισκοπεία, μοναστήρια, νερόμυλοι, νεροτριβές, μαντάνια… Σε διάφορα σημεία κατά μήκος της ροής του ποταμού παραμένουν ακόμα οι εναέριες “περαταριές”, οι οποίες είναι μεταλλικά καλάθια χωρητικότητας τεσσάρων ατόμων κρεμασμένα σε τεντωμένα συρματόσχοινα, που στηρίζονται σε δύο πυλώνες. Οι “περαταριές” κατασκευάστηκαν στη δεκαετία του ’50 προκειμένου οι κάτοικοι ν’ αποφεύγουν διαδρομή αρκετών χιλιομέτρων, όταν υπήρχε ανάγκη να περάσουν στην απέναντι όχθη.
Η κοιλάδα του Αχελώου εκτός από τη μοναδική φυσική ομορφιά ,διαθέτει πλούσια πολιτισμική και θρησκευτική κληρονομιά και είναι ιδανικός προορισμός για εναλλακτικό τουρισμό. Η περιοχή του Αχελώου, από τις πηγές ως τις εκβολές του, συνδέεται με τους αγώνες του Έθνους στην Τουρκοκρατία. Ο Άνω Αχελώος ήταν από τις πιο δύσβατες και απρόσιτες περιοχές για εχθρικές επιδρομές από τα τούρκικα στρατεύματα. Δεξιά και αριστερά του ποταμού λειτουργούσαν ονομαστά Μοναστήρια, καταφύγια επαναστατών και παρηγοριά των υπόδουλων. Στα μοναστήρια λειτούργησαν κρυφά σχολειά και ονομαστές σχολές του Γένους , που δίδαξαν σπουδαίοι δάσκαλοι. Μεγάλα ιστορικά γεγονότα συνδέονται με τον Αχελώο. Ο πνιγμός ολόκληρης τουρκικής στρατιάς μετά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου γεγονός στο οποίο κάνει αναφορά και στον Εθνικό Ύμνο ο Δ.Σολωμός. Η πανωλεθρία και ο πνιγμός των ξεριζωμένων Σουλιωτών στο μοναστήρι του Σέλτσου. Στον Αχελώο ορίστηκαν τα σύνορα του πρώτου Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους στα 1830.
Ανάμεσα στις πλαγιές των βουνών με τα διάσπαρτα χωριουδάκια ο ποταμός σχηματίζει «μικρές τροπικές παραλίες» ,που τα καλοκαίρια χαρίζουν ανάσες δροσιάς στους κατοίκους των χωριών. Είναι ο αγαπημένος προορισμός των νέων και κάθε χρόνο δίνουν εκεί το καλοκαιρινό ραντεβού τους. Τα τελευταία χρόνια αποτελούν, το σημείο συνάντησης των ξενιτεμένων, που κάθε καλοκαίρι επιστρέφουν με τις οικογένειες τους αλλά και πάρα πολλών επισκεπτών.
Οι λάτρεις της φύσης μπορούν να πραγματοποιήσουν κατασκήνωσεις, καταβάσεις του ποταμού με ράφτινγκ, κανό ,καγιάκ και μπάνιο στα πεντακάθαρα νερά του.
