Ο ρόλος των γυναικών στην εργασία, στην εκπαίδευση, στο οικογενειακό περιβάλλον, στην υγειονομική περίθαλψη και στην τέχνη

Γράφει
η Βασιλική Μπενέκη
Κοινωνική  Λειτουργός
του Κέντρου  Κοινότητας Βραγκιανών
του  Δήμου   Αργιθέας

Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι  το θέμα της ισότητας των φύλων αποτελεί πρόκληση για την θέση της σύγχρονης γυναίκας σήμερα .Με τον όρο ισότητα νοείται  ότι όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως φύλου, έχουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Παρά την πρόοδο που σημειώνεται, υπάρχουν ακόμη πολλές ανισότητες σε διάφορους τομείς. Πρόκειται για έναν πολυδιάστατο ρόλο  που αφορά στην εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής  ζωής . Στην ουσία δεν πρόκειται για ισότητα αλλά για ισοτιμία, κυρίως λόγω της βιολογικής διαφοράς  των δύο φύλων αλλά και της  φυσικής υπεροχής των ανδρών σε δύναμη.

Ωστόσο, υφίστανται και θετικές εξελίξεις  σε ό,τι έχει σχέση με την αναβάθμιση της  θέσης  της  γυναίκας σήμερα,  όπως είναι η βελτίωση  της  θέσης της στον επαγγελματικό στίβο, στη συνεισφορά της στην εκπαίδευση, στην  οικογενειακή  ζωή,  στην υγειονομική περίθαλψη και στην τέχνη.

Ειδικότερα,  η  προαγωγή  και η είσοδος της σύγχρονης γυναίκας στην αγορά εργασίας, αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο. Παράλληλα, η  αύξηση των γυναικείων τυπικών προσόντων σε συνδυασμό με την εξειδίκευση και την κατάρτιση των γυναικών,  διεύρυνε το εύρος των δυνατοτήτων απασχόλησής τους στην αγορά εργασίας, αλλά και στη διεκδίκησης   ίσης αμοιβής με τους άνδρες.

Συγκεκριμένα, η συνθήκη της Ρώμης,  σύμφωνα με την οδηγία του 1975 (D75/117/EEC), προάγει την εφαρμογή της ίσης αμοιβής ως αναπόσπαστο στοιχείο για την εύρυθμη λειτουργία της κοινής αγοράς. Επίσης,  η οδηγία του 1976( CD76/207/EEC), έχει υιοθετήσει  την αρχή της ίσης μεταχείρισης στην πρόσβαση  εργασίας και στην επαγγελματική εκπαίδευση,  στις εργασιακές συνθήκες καθώς και στις ευκαιρίες για προαγωγή. Επιπλέον, στόχος  της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην εν λόγω οδηγία, αποτελεί η εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των γυναικών. Το 1979 η Οδηγία  CD 79/7/EEC προάγει  την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στην κοινωνική ασφάλιση. Το 1979  επικυρώνεται η Διεθνής Σύμβαση ΟΗΕ για την Εξάλειψη των Διακρίσεων  σε βάρος Γυναικών , τα μέλη της οποίας προωθούν μέτρα για την ισότητα των φύλων. Το 1994, μέσα από Συμβούλια,  είχε ψηφιστεί η ισότητα των ευκαιριών για άνδρες και γυναίκες μέσω όλων των ΕΔΤ.

Σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση και την εξειδίκευση των γυναικών  σε επαγγελματικούς τομείς άλλαξε την συμμετοχή τους σε παραδοσιακά επαγγέλματα που παλαιότερα τις θέσεις τους καταλάμβαναν οι άνδρες. Παράδειγμα, το επάγγελμα του οδηγού.

Πιο συγκεκριμένα  μέσα στον 19 αιώνα  συγκροτήθηκαν τα πρώτα γυναικεία κολέγια  σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον, είχε καθιερωθεί  η εισαγωγή τους σε μεικτά κολέγια ενώ είχε συσταθεί και το πρώτο γυναικείο κολέγιο στην Μασαχουσέτη  το 1937 από την Mary Lyon. Επιπλέον, περί τα  μέσα έως τα τέλη του 19ου  αιώνα είχαν ιδρυθεί οι πρώτες ιατρικές σχολές καθώς και ιατρικά κολέγια γυναικών παγκοσμίως. Η Elizabeth Black αποτελεί την πρώτη γυναίκα πτυχιούχο ιατρικής, αποφοιτήσασα  από το κολέγιο της Νέας Υόρκης, Geneva Medical .Παράλληλα, συστάθηκαν οι πρώτες γυναικείες υποτροφίες  στο Πανεπιστήμιο Midwest  για επιστήμες όπως η κτηνιατρική, η βιολογία, η διαιτολογία, η οικιακή οικονομία και η γεωπονία .Επιπλέον, η Josephine Silonelates  αποτελεί την πρώτη γυναίκα επικεφαλής καθηγήτρια φυσικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Lincon, στο Μιζούρι.

Σε ό,τι  αφορά την συνεισφορά της  σύγχρονης γυναίκας στην οικογένεια, οι ρόλοι  της  είναι πολλαπλοί και πολυδιάστατοι προκειμένου η  ίδια  να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις της εποχής.

Ειδικότερα, η  σύγχρονη οικογένεια από παραδοσιακή και εκτεταμένη έχει μετατραπεί σε ολιγομελή και πυρηνική ή και μονογονεϊκή . Με τον όρο πυρηνική νοείται εκείνη η οικογένεια που απαρτίζεται από τους γονείς και τα παιδιά μόνο. Η μονογονεϊκή οικογένεια συνίσταται στην παρουσία του παιδιού ή  των παιδιών και του ενός γονέα και στην απουσία του άλλου γονέα.  Παρ΄ όλα αυτά, η άνιση κατανομή των οικογενειακών βαρών  και οι περιορισμένες άδειες μητρότητας είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Η σύγχρονη οικογένεια  δεν αποτελεί  ένα  ήσυχο και απάνεμο λιμάνι καταφυγής για τις αντιξοότητες της ζωής .Επιπλέον, ορισμένες φορές και εξαιτίας του πολυεπίπεδου  και πολυδιάστατου ρόλου των γυναικών, τόσο σε οικογενειακό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, το burn – out είναι αναπόφευκτο και απαιτεί την στήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος.  Επομένως, μέσα από την οικογενειακή θαλπωρή  και  την  ζεστασιά  η  ενδυνάμωση των γυναικών διευρύνεται.

Πέραν αυτών, η ενίσχυση της θέσης των γυναικών σε πολλούς τομείς στην σύγχρονη κοινωνία, αποτελεί πραγματικότητα, όπως είναι για παράδειγμα  και η συνεισφορά τους  στην υγειονομική  περίθαλψη.

Στον τομέα της υγείας οι γυναίκες αγωνίστηκαν έντονα για τα δικαιώματα των ατόμων που διαβιούν σε ιδρύματα.  Η Dorothea Dix(1802-1887) συνεισέφερε στην ίδρυση και επέκταση τριάντα  και πλέον νοσοκομείων για τους ψυχικά ασθενείς.  Πρωταγωνίστησε σε εθνικά και διεθνή κινήματα που απορρίπτουν την ιδέα ότι οι ψυχικά ασθενείς δεν μπορούν να  θεραπευτούν ή να βοηθηθούν. Ήταν ενάντια στον εγκλεισμό, στη φυλάκιση χωρίς ρούχα και σ τον επίπονο ψυχικό περιορισμό των  ασθενών αυτών.  Διερεύνησε τις συνθήκες πολλών φυλακών και νοσοκομείων, εντόπισε τα κενά στην νομοθεσία συνεισφέροντας σε μεταρρυθμίσεις και την συγκρότηση και ανάπλαση τριάντα νέων δομών ψυχικής υγείας.

Αλλά και στον τομέα της τέχνης η συμβολή των προσφύγων  Ελληνίδων  εργατριών (1922) στον τομέα της ελληνικής ταπητουργίας και κλωστοϋφαντουργίας ήταν σημαντική. Η συνεισφορά τους αφορούσε κυρίως είτε  στην βιομηχανική παραγωγή είτε  στις οικοτεχνίες. Θα εστιάσουμε κυρίως  στην συμβολή των γυναικών είτε ως ειδικευμένο εργατικό δυναμικό είτε ως φορείς μιας υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που εμπλούτισε την ελληνική  κοινωνία, οικονομία και τέχνη με ένα πολιτισμικό κεφάλαιο ανεκτίμητης αξίας. Έχοντας ζήσει σε τόπους με πολιτιστική παράδοση πολλών αιώνων μετέφεραν στην νέα τους πατρίδα μια τεχνογνωσία που αποτελεί ανεκτίμητο κεφάλαιο  πολιτισμικής κληρονομιάς.

Παρ΄ όλα τα ανωτέρω που εκθέσαμε χρειάζονται περαιτέρω βελτιωτικές προσεγγίσεις και παρεμβάσεις για την ισχυροποίηση των ρόλων που διαδραματίζει η γυναίκα στη σύγχρονη κοινωνία.