Δυτική Αργιθέα

Βρίσκεται πάνω στον αυτοκινητόδρομο Μουζακίου - Άρτας κοντά στον Αχελώο. Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος από τη θέση «Σκλάβος», όπου υπάρχει διασταύρωση, με τη δεξιά πλευρά να ανεβαίνει προς το κέντρο του χωριού Πετρωτό και από εκεί να συνεχίζει προς τo οικισμό Τρίλοφο (αρχ. Δούγλιστα) και τα χωριά Καλή Κώμη και Ελληνικά.

Το Πετρωτό απέχει από την Καρδίτσα 80 χλμ., από το Μουζάκι 54 χλμ. και από Ανθηρό και Καλή Κώμη 12 χλμ. Είναι χτισμένο σε 650 μ. υψόμετρο και η διαδρομή γίνεται μέσα σε μαγευτικά άγρια φαράγγια, κατάφυτες από δάση πλαγιές και θέα που εντυπωσιάζει. Έχει 5 οικισμούς το Κεντρικό Χωριό, τον Άγιο Δημήτριο, τη Συκιά, τον Τρίλοφο (αρχ.Δούγλιστα) και το Σπάρτο.Το χωριό κατοικείται αδιάκοπα από το 1600 πΧ μέχρι σήμερα, από τους Πελασγούς, Αθαμάνες, Βυζαντινούς και Νεοέλληνες. Στις θέσεις «Κοντοσύ(η)λι- Πουρναράκια» στο κεντρικό χωριό και στον οικισμό Τρίλοφο (αρχ.Δούγλιστα) οι άνθρωποι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία, τη γεωργία,τη μελισσοκομία, το κυνήγι και τους καρπούς των δασών. Το Πετρωτό το χειμώνα έχει λίγα άτομα ενώ το καλοκαίρι ο αριθμός αυτών ανεβαίνει αρκετά.

Στη θέση «Πουρναράκια- Καταφύγια-Παλαιόκαστρο» απλωνόταν στα αρχαία χρόνια ο οικισμός ΑΛΟΠΗ με την ακρόπολη ΕΘΟΠΙΑ (ή και Ανάπολη) ΕΘΟΠΙΑ-ΑΛΟΠΗ, που καταστράφηκαν από το ρωμαϊκό στρατό. Από αρχαιολογικά ευρήματα όμως διαφαίνεται μια συνεχής κατοίκηση της θέσης κατά τη ρωμαϊκή και βυζαντινή εποχή. Στην απογραφή των Οθωμανών του 1454/1455 αναφέρεται ως Laskova, νέα εγγραφή, εκτός του καταστίχου. Αυτό σημαίνει ότι στην προηγούμενη απογραφή, το κατάστιχο της οποίας δε σώθηκε, το Λιάσκοβο δεν υπήρχε. Έμμεσα, λοιπόν, εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο οικισμός ιδρύθηκε μετά το 1395/1396 και πριν από το 1454/1455.

Αρχαιότητες:

1. Παλιόκαστρο: στον ομώνυμο λόφο με Πελασγικά Τείχη και στη συνέχεια με Ελληνιστικά (4ος αι. π.Χ μέχρι 2ος αι. μ.Χ- Ελληνορωμαϊκούς χρόνους)
2. Καταφύγια, 200μ βόρεια από το Παλιόκαστρο. Στις αρχές του 21ου αι. σε εργασίες της ΔΕΗ μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής τάσης διενεργήθηκε αρχαιολογική ανασκαφή, όπου ανακαλύφθηκαν δύο αψιδωτές οικίες κατασκευασμένες από αργούς λίθους, κατάλοιπα κεραμικού κλιβάνου, πλήθος κεραμικών αγγείων, ένας κιβωτιόσχημος παιδικός τάφος, όλα του 1600-1500 π.Χ.
3. Πουρναράκια. Ανακαλύφθηκαν τάφοι Ελληνιστικών χρόνων.
4. Οικισμός Αγ. Δημητρίου. Ανακαλύφθηκαν 2 τάφοι Ελληνιστικών χρόνων
5. Στη θέση συμβολής του ρέματος «Κουτσουβέλι» με τον ποταμό Πετριλιώτη (αρχ. Ευρωπό) σε λαθροανασκαφή το 2007 σε σπήλαιο της νότιας πλαγιάς του λόφου Παλαιόκαστρο, ανακαλύφθηκε σκελετός νεαρού άνδρα χρονολογηθείς στα 1600-1650 π.Χ.
6. Κοντοσύ(η)λι πάνω στο λόφο «Χαϊντούτη» αριστερά του κεντρικού δρόμου Μουζακίου - Άρτας σώζονται αρκετά ευδιάκριτα ίχνη Ελληνιστικού οχυρού με απομεινάρια κτιρίων και υδατοδεξαμενής. Εξαιτίας της ασφαλούς θέσης του ονομάζονταν και «Θείον». Καταστράφηκε πιθανότατα το 168 π.Χ από τους Ρωμαίους.
7. Στο λόφο «Αλώνια», ανακαλύφθηκαν ίχνη ελληνιστικού νεκροταφείου
8. Στη θέση «Αγριοκέρασο – Κοντοσυ(η)λίου» κατά την εκσκαφή διάνοιξης δρόμου για εργασίες της ΔΕΗ, ανακαλύφθηκαν ίχνη αρχιτεκτονικών κατασκευών, κεραμικά αγγεία, ένας κιβωτιόσχημος παιδικός τάφος ο οποίος καταστράφηκε από σκαφτικό μηχάνημα, όλα της εποχής της Μέσης Χαλκοκρατίας 2000/1900-1600 π.Χ.
9. Στην κορυφογραμμή που χωρίζει το Πετρωτό από το Ανθηρό – γραμμή «Πύργος- Παδούλα». Στον «Πύργο» διασώζονταν ως το 1950 ίχνη φρυκτωρίου –τρόπος συνεννόησης με φωτεινά σήματα. Στη θέση «Παλαιομάντρι» διασώζεται χώρος πανάρχαιας θερινής στάνης αιγοπροβάτων. Άλλες τοποθεσίες όπου ευρέθησαν αρχαία αντικείμενα, νομίσματα, αγγεία, κτερίσματα, τάφοι Ελληνιστικής εποχής κλπ είναι σε κτήματα στις θέσεις «Αγ. Παρασκευή», «Κοτρώτση» και «Κανάλια». Στον οικισμό Τρόλοφο το 1960 κατά την ανέγερση του Ιερού Ναού Αγ. Κωνσταντίνου ανακαλύφθηκαν 2 γυναικείοι τάφοι Ελληνιστικής εποχής με ημικατεστραμμένα κτερίσματα, κοσμήματα, αγγεία κλπ.

Πότε εμφανίζεται ο οικοσμός «Λιάσκοβο»

Στο βιβλίο του «Το Λιάσκοβο» (1999 σελίδες 154 -155 ) ο Χρηστος Γκλέζος δημοσιεύει δύο ενθυμήσεις του 1511 (16ος αι) όπου αναφέρεται ως «Λιάσκον». Κατά τον Κ. Σπανό εκδότη του Θεσσαλικού Ημερολογίου στην απογραφή των Οθωμανών το 1454-55 αναφέρεται ως «Laskovac» Ο ίδιος δημοσιεύοντας ανέκδοτη γραφή πρόθεσης της Μονής Δουσίκου το 1530 (Ν 39) με 11 ονόματα Λιασκοβιτών αφιερωτών το αναφέρει Λιάσκοβο, ενώ σε άλλο σημείο αναφέρει ότι ο οικισμός δεν πρέπει να υπήρχε πριν από το 1395-96 και το όνομά του είναι κυριώνυμο και φανερώνει ότι ο οικιστής του λεγόταν Λιάσκος «Λάσκος» Λάσκαρις (βλ υποσημείωση στο βιβλίο «Το Λιάσκοβο» σελ 153).

Ο κεντρικός οικισμός του Πετρωτού υδρεύεται από την πηγή «Κανάλια» και τις βρύσες «Καπετανόβρυση», «Κανάλια» και «Φτέρη». Στην περιοχή ρέουν οι ποταμοί Αχελώος και Κουμπουριανίτης ή Πετριλιώτης. Ο οικισμός της Συκιάς υδρεύεται από την πηγή της Γκούρας. Στη συμβολή των ποταμών Αχελώου και Κουμπουριανίτη ή Πετριλιώτη, κατασκευάζεται το Φράγμα Συκιάς με ύψος 155 μ. και σχεδιάζεται η εκτροπή του Αχελώου. Το Βακούφικο δάσος Συκιάς Πετρωτού δεσπόζει στο τοπίο και από τις κορυφές της περιοχής, Αηλιάς-Γριλιάγκο-Παδούλα-Βερούσια-Πύργος-Λεύκα κ.ά., καθώς και από τις τοποθεσίες Αη-Βλάσης και Φτέρη, η θέα είναι μοναδική. Στην περιοχή Πετρωτού υπάρχουν οι σπηλιές «του Μεϊντάνη», «του Χαϊντούτη» και η «σπηλιά Αβρυσκού».

Όλα τα οικήματα του Πετρωτού είναι πετρόκτιστα, τα περισσότερα διώροφα. Ξεχωρίζουν τα παλαιότερα:

• Οικία Αθαν. Καρανάση, τώρα Αθαν. Κοντογιάννη.
• Οικία Παντελή Καραγιάννη, τώρα Δημ.Τσιούμα στον Αγ. Δημήτριο με κυριότερο χαρακτηριστικό τις πολεμίστριες
• Οικία Κων και Θωμά Μπίχα, τώρα Ιωάννη Μπίχα και Νικολάου Παράσχη

Έχει 4 Ναούς: Αγ. Νικόλαος, κτίστηκε το 1861-1881, Αγ. Δημήτριος, κτίστηκε στις αρχές του 1900, Προφήτης Ηλίας κτίστηκε το 1970, Αγ. Κωνσταντίνος στον Τρίλοφο το 1972.

Υπάρχει κι ένα εξωκλήσι στο λόφο της Παναγίας από το 1965. Έχει 3 πέτρινα γεφύρια. Στη θέση «Πούπη» η «Καμάρα», το παλαιότερο της περιοχής κτίστηκε γύρω στο 1280 περίπου. Αριστερά της υπάρχει σήμερα σιδερογέφυρα τύπου «Μπέλεϋ» στον Πετριλιώτη ποταμό που τοποθετήθηκε το 1979 για τη διευκόλυνση συγκοινωνίας Ηπείρου - Άρτας με τη Θεσσαλία. Στον οικισμό της Συκιάς στις όχθες του Αχελώου το γεφύρι με τις δυο ή τρεις καμάρες η «Κουτσοκαμάρα», όπου σήμερα έχει σκεπαστεί από τα μπάζα των έργων εκτροπής του Αχελώου. Κτίσμα των αρχών της Ρωμαιοκρατίας. Το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων, η γέφυρα του «Κοράκου» μεταξύ του οικισμού Συκιάς Πετρωτού και Πηγών Αρτης. Κτίσμα του 1515-1520. Το 1949 στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου οι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού την ανατίναξαν. Μέχρι πρόσφατα σώζονταν μόνο τα δύο ακρόβαθρά του στις όχθες του Αχελώου. Στην αριστερά ακροβάθρα σώζεται σήμερα πέτρινο διώροφο κτίσμα η «Κούλια» οικία που χρησίμευε ως φυλάκιο της γέφυρας. Λείπουν η σκεπή και το πάτωμα του άνω ορόφου. Δίπλα της έχει κτιστεί τσιμεντογέρυφα το 1959 για τη διευκόλυνση συγκοινωνίας Ηπείρου-Αρτας με τη Θεσσαλία.

Στο Πετρωτό γίνεται πανηγύρι στις 20 Ιουλίου όπου έρχονται πάρα πολλοί Λιασκοβίτες από όλα τα μέρη της Ελλάδας Έρχονται επίσης και επισκέπτες από τα κοντινά χωριά,. Μετά τη δοξολογία και κάτω από τον ίσκιο του αιωνόβιου πλάτανου που σκεπάζει όλη την πλατεία του Πετρωτού, ξεκινά το γλέντι με τα δημοτικά τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς (τσάμικο, συρτό, κλειστό, χασάπικο κ.ά.) όπου όλοι μαζί τρώνε σε κοινό τραπέζι και διασκεδάζουν με τραγούδια της δημοτικής παράδοσης ως την επόμενη ημέρα. Στην Αθήνα εδρεύει ο Σύλλογος Λιασκοβιτών που ασχολείται με θέματα του χωριού.. Έχει επίσης 2 εξαίρετα παραδοσιακά μαγαζιά για φαγητό -καφέ, το ένα στο κέντρο του χωριού, το Μονοπώλιο της Οικογένειας Κοντογιάννη και το άλλο στη Συκιά κοντά στη γέφυρα «Κοράκου», της Ελένης Παπαϊωάννου.