ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ: Το Ανθηρό Αργιθέας, είναι ένα ορεινό χωριό της Καρδίτσας, το οποίο βρίσκεται στην καρδιά των Θεσσαλικών Αγράφων, χτισμένο σε 990μ. υψόμετρο. Είναι το κεφαλοχώρι και η έδρα του Δήμου Αργιθέας, ο οποίος αποτελείται από 20 μεγάλα και μικρά χωριά, τα οποία μαζί με άλλους μικρότερους οικισμούς, βρίσκονται σκαρφαλωμένα στον ορεινό όγκο της Δυτικής Θεσσαλίας, στα Θεσσαλικά Άγραφα.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ: Το Ανθηρό απέχει οδικώς από την Καρδίτσα περίπου75 χλμ, από τα Τρίκαλα περίπου 63 χλμ, από το Μουζάκι 43 χλμ, και από την Άρτα 90 περίπου χλμ,. Αποτελείται από τρεις μεγάλους συνοικισμούς: Το Κυρίως Χωριό - το Ανθηρό - το Λαγκάδι και τη Μεταμόρφωση υπάρχουν όμως και οι μικρότεροι συνοικισμοί: Κούκος, Σπηλιά, Αγορασιά, Άγιοι Απόστολοι, Κριτσάρι και Ποταμιά.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ - ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ: Η διαδρομή γίνεται μέσα σε μαγευτικά άγρια φαράγγια, κατάφυτες από δάση πλαγιές και θέα που εντυπωσιάζει. Κατευθυνόμενος κάποιος προς το Ανθηρό πρώτα θα συναντήσει τον οικισμό Αγορασιά - με 5-6 σπίτια και δυο καφενεία - η οποία πήρε το όνομα της, από τη λέξη αγορά, επειδή τα παλιότερα χρόνια ήταν εμπορικό κέντρο για τη Δυτική και Νότια Αργιθέα. Ο ταξιδιώτης σίγουρα θα σταματήσει εδώ για μια σύντομη στάση για καφέ και πληροφορίες. Μετά από ένα περίπου χιλιόμετρο στην επόμενη διασταύρωση ο δρόμος οδηγεί δεξιά για το Ανθηρό και αριστερά για τα υπόλοιπα χωριά της Δυτικής και Νότιας Αργιθέας (Χωριά του Αχελώου) και την Άρτα. Πριν φτάσει κανείς στο Ανθηρό θα συναντήσει το εντυπωσιακό τμήμα του δρόμου με την ονομασία «Μεγάλη Σκάλα» και πιο πάνω θα δει στα δεξιά του το Μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου χτισμένο περίπου το 1600 μ.χ., το οποίο υπέστη σοβαρές ζημιές μετά τους δυο τελευταίους σεισμούς (Αύγουστος 2018, 2019) με αποτέλεσμα να πάθει μεγάλη ζημιά ο εσωτερικός διάκοσμος με τις θαυμάσιες τοιχογραφίες και να χρειάζεται άμεσα αναστήλωση. Δίπλα του, υπάρχουν αθλητικές εγκαταστάσεις με γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ καθώς και το κοιμητήριο του Χωριού.
Μπαίνοντας κανείς στο Ανθηρό και περνώντας τη ρεματιά της Γκούρας θα δει τον παραδοσιακό μύλο, τη δριστέλλα κι αν προσέξει καλύτερα θα δει την όμορφη τοξωτή καμάρα πάνω από την οποία, αφού τσιμεντοστρώθηκε, περνάει ο αμαξιτός δρόμος. Φτάνοντας στο κέντρο του χωριού θα σταματήσει για να δει ένα μέρος του Ανθηρού όπως φαίνεται από την πλατεία του.
Στην πλατεία δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής-πολιούχου του Ανθηρού- με τον αιωνόβιο πλάτανο, τις λεύκες, το καμπαναριό και την όμορφη θέα στο φαράγγι. Επίσης στην πλατεία ανάμεσα στα δυο παραδοσιακά καφενεία της υπάρχει το Βυζαντινό –Ιστορικό – Λαογραφικό και Εκκλησιαστικό Μουσείο με τα σπάνια εκθέματα. Πάνω και δεξιά από την πλατεία υπάρχει το Δημοτικό Σχολείο και το Δημαρχείο του Δήμου Αργιθέας.
Η Πηγή της Γκούρας είναι ένα από τα σημεία αναφοράς του Ανθηρού, πριν μπούμε στο χωριό στα αριστερά μας ,υπάρχουν οι περίφημες πηγές της με το παγωμένο νερό και τα πανύψηλα πλατάνια –όαση δροσιάς για την οποία πολλοί ντόπιοι ποιητές αφιέρωσαν τραγούδια! Δίπλα υπάρχει ο παλιός μύλος που περνώντας την όμορφη κρεμαστή του γέφυρα θα βρούμε φαγητό και καφέ. Μπορεί κάποιος αν θέλει να περιηγηθεί το χωριό με τα πόδια και θα αντιληφθεί αμέσως, ότι πρόκειται για ένα πραγματικά όμορφο χωριό.
Συνεχίζοντας την περιήγησή μας, θα βρούμε τον επόμενο συνοικισμό το Λαγκάδι το οποίο απλώνεται σε μεγαλύτερη έκταση και είναι πιο αραιοκατοικημένο. Σημείο αναφοράς του οικισμού το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Στεφανωμένο με δάση ελάτου καστανιάς και οξιάς και με πολλές πηγές γάργαρου νερού, έχει κάτι διαφορετικό από τους άλλους οικισμούς. Εδώ θα βρούμε χαμηλά στο ποτάμι τον παλιό σε λειτουργία νερόμυλο, στην κορυφή του οικισμού, τον πεστροφογεννητικό σταθμό και στην έξοδο του οικισμού προς τη Μεταμόρφωση - Κατούσι, θα αντικρύσουμε μπροστά μας το επιβλητικό μοναστήρι της Γέννησης της Θεοτόκου το οποίο έχει κτιστεί περίπου στα 1600.
Το Μοναστήρι είναι επισκέψιμο όλες τις εποχές του χρόνου, είναι διατηρητέο μνημείο με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και συνεχώς ανακαινίζεται. Έχει θαυμάσια αρχιτεκτονική και εξαιρετικές τοιχογραφίες. Απέναντι από το Μοναστήρι απλώνεται ένα όμορφο δάσος με έλατα που φτάνει ως την κορυφή Καλατόρι, ενώ στη θέση Κυδωνιά έχει γίνει ωραία ανάπλαση του χώρου που προσφέρεται για εναλλακτικές εκδηλώσεις.
Στη συνέχεια και μετά από 3 χιλιόμετρα φτάνουμε στη Μεταμόρφωση έναν παραδοσιακό οικισμό που αποτελείται από σχετικά καινούρια πετρόχτιστα σπίτια με πλάκα Πηλίου στη σκεπή. Ο οικισμός πνιγμένος μέσα στα έλατα περιστοιχίζεται από τρεις βουνοκορφές που τον αγκαλιάζουν και είναι καλοκαιρινό θέρετρο αφού οι Κατουσιώτες περνούν εκεί τα καλοκαίρια τους. Στο κεντρο του οικισμου μπορει να δει κανείς τα απομεινάρια από την κεντρική βρύση «τη Χωμένη». Πολύ κοντά η εκκλησία Μεταμόρφωση του Σωτήρος που κτίστηκε το 1500 περίπου και ξανακτίστηκε το 1892. Λίγο πιο πάνω συναντάμε το νεόκτιστο εκκλησάκι του Αγ. Μάρκου που είναι κτισμένο πάνω στα ερείπια του παλαιού ναού. Συνεχίζοντας τη διαδρομή φτάνουμε πλέον στα όρια της Π.Ε. Τρικάλων.
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ: Στο Ανθηρό σήμερα λειτουργεί Δημοτικό σχολείο και Νηπιαγωγείο, Βυζαντινό –Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο καθώς και το Αγροτικό ιατρείο, η υπηρεσία Βοήθεια στο σπίτι, ΚΕΠ, πεστροφογεννητικός σταθμός κλπ. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990 λειτουργούσε και το Γυμνάσιο Ανθηρού, ενώ υπήρχαν και διάφορες άλλες υπηρεσίες όπως Αστυνομία, Ταχυδρομείο, ΟΤΕ κλπ. Στην Αγορασιά υπάρχει ακόμη ,όχι όμως σε λειτουργία, το εργοτάξιο για τη σήραγγα της εκτροπής του άνω ρου του Αχελώου. Ο πληθυσμός σήμερα έχει μειωθεί σημαντικά. Με την εσωτερική μετανάστευση, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το μεγαλύτερο ποσοστό μετακινήθηκε στην Αθήνα αλλά και στις τέσσερις θεσσαλικές πρωτεύουσες, Τρίκαλα, Καρδίτσα, Βόλο, Λάρισα όπως και σε Φάρσαλα, Θεσσαλονίκη, Μουζάκι. Τα μοναστήρια του όμως, οι εκκλησίες, οι νερόμυλοι, τα μονοπάτια, τα πετρογέφυρα κλπ. βρίσκονται στη θέση τους περιμένοντας να τα συναντήσουμε.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Το Ανθηρό κατοικείται ανελλιπώς για περισσότερα από 1000 χρόνια όπως και πάλι προκύπτει από ιστορικές πηγές, αλλά, ένα μέρος των κατοίκων του έφτασε στο χωριό μεταξύ 1800-1850. Ο πληθυσμός του αποτελείται σήμερα από 150 άτομα το χειμώνα και 1.500 περίπου άτομα το καλοκαίρι. Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού αντλούν το εισόδημά τους από αγροτικές εργασίες, την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία, τη μεταποίηση ξύλου, άλλοι είναι οικοδόμοι και κάποιοι συνταξιούχοι και ορισμένοι διατηρούν εποχιακά καταστήματα.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το χωριό βρίσκεται σε μεγάλη ακμή. Λέγεται ότι το χωριό βρισκόταν παλιότερα στον σημερινό οικισμό της Σπηλιάς και ότι για κάποια άγνωστη αιτία μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση. Την ακμή στη σημερινή του θέση μαρτυρούν τα ερείπια των σπιτιών που βρέθηκαν στις αρχές του αιώνα (η βρύση στο κέντρο του χωριού, οι δύο ερειπωμένες εκκλησίες, καθώς και η Μονή Κατουσίου). Τα παλιότερα σπίτια του χωριού, διώροφα πετρόκτιστα γύρω στα 1910, από τα οποία διατηρούνται σε καλή κατάσταση τρία, χτίστηκαν από Ηπειρώτες μαστόρους.
Το Ανθηρό αναφέρεται στην απογραφή των Οθωμανών του 1454/1455, ως Bokovic. Όσον αφορά το τοπωνύμιο Μπουκοβίτσα, είναι σλαβικής προέλευσης. Μπορούμε να το ετυμολογήσουμε από τη λέξη bukovo, η οποία σημαίνει δασος βελανιδιας ή οξιάς, και την υποκοριστική κατάληξη –ίτσα. Επομένως είναι οικισμός της ύστερης βυζαντινής εποχής. Για την ετυμολογία της (θα επανέλθουμε όταν ολοκληρωθεί η έρευνα) υπάρχουν και διαφορετικές προσεγγίσεις όπως :Μπούκα σημαίνει στενό πέρασμα.
ΧΛΩΡΙΔΑ ΠΑΝΙΔΑ: Γύρω από το χωριό υπάρχουν πλούσια δάση με οξιές και έλατα. Συγκεκριμένα το δάσος «Καρακίτσιου», με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Το δάσος «Κατσάνος», το δάσος «Καλατόρι». Υπάρχουν επίσης δάση «Βλάχας», «Κλεφτόβρυσης», «Δραμπάλας» και «Παπαρούνας-Κανάλια». Πολλές είναι και οι πηγές με τρεχούμενο νερό. Ο Ανθηριώτης ποταμός, με τις πέστροφες, τις μπριάνες και τις ασπρίτσες και πλούσια ορνιθοπανίδα, πηγάζει από τη θέση Κρανιές του οικισμού Μεταμόρφωση. Στη διαδρομή του υπάρχουν νερόμυλοι. Σημεία με ιδιαίτερη θέα είναι οι κορυφές των βουνών, Τσιούκα και Πηγάδι. Επίσης οι κορυφές «Ρήγα» και «Γιακαντή» η κορυφή «Πουλημένος», η κορυφή «Καυκί» και η κορυφή «Λούτσα».Επίσης μπορεί να βρει κάποιος πολλά άγρια ζώα, πουλιά και ερπετά.
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Στο Ανθηρό δραστηριοποιούνται τρεις πολιτιστικοί σύλλογοι: του Ανθηρού με έδρα το Ανθηρό, του Λαγκαδίου και του Κατουσίου όπως και ο σύλλογος απανταχού Ανθηριωτών στην Αθήνα. Σημαντικές οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται κάθε δυο χρόνια ανελλιπώς από το 1983 μέχρι σήμερα. όπως και διάφορες άλλες που διοργανώνονται από τους τοπικούς συλλόγους. Οι εκδηλώσεις με πρωτοβουλία του Συλλόγου Ανθηριωτών της Αθήνας και με τη συμμετοχή του Δήμου και των τοπικών Συλλόγων συνδυάζονται και με το μεγάλο παραδοσιακό πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής – πολιούχου του Ανθηρού -με τη συμμετοχή ντόπιων και ξενιτεμένων. Οι Ανθηριώτες δίνουν μεγάλη σημασία στις εκκλησίες τους, οι οποίες με την αμέριστη βοήθεια υλική και ηθική των κατοίκων αλλά και με την προσωπική εργασία πολλών συγχωριανών μας , έχουν ανακαινισθεί, χωρίς να χάσουν την παραδοσιακή μορφή τους.
Λιγοστοί οι κάτοικοι το χειμώνα, αλλά με τον ερχομό της άνοιξης αρχίζουν να ανεβαίνουν από τις πόλεις στα χωριά, δίνοντας ζωή στο χωριό.
Οι πανηγυρικές εκδηλώσεις είναι πολλές. Ενδεικτικά : κάθε χρόνο γίνονται τα πανηγύρια προς τιμή των Αγίων Αποστόλων στον ομώνυμο συνοικισμό, 1η Ιουλίου, των Αγ. Αναργύρων, στον οικισμό Λαγκάδι, στις 17 Ιουλίου, της Αγ. Μαρίνας, στον οικισμό Κριτσάρι, στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία, ενώ το μεγάλο πανηγύρι διεξάγεται στο Ανθηρό στη γιορτή της Αγ. Παρασκευής στις 26 Ιουλίου, στις 6 Αυγούστου, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, διεξάγεται παραδοσιακό πανηγύρι στον ομώνυμο οικισμό. Την ημέρα αυτή γίνεται επίσης η συνάντηση των απανταχού Κατουσιωτών. Στις 8 Σεπτεμβρίου στο Γενέσιον της Θεοτόκου, πανηγυρίζει η Ιερά Μονή Κατουσίου. Στις 15 Αυγούστου στο Λαγκάδι ο τοπικός σύλλογος διοργανώνει εδώ και λίγα χρόνια μεγάλη δημοτική βράδια με τεράστια επιτυχία Επίσης οι Ανθηριώτες, εορτάζουν με σεβασμό και κατάνυξη τη Γέννηση της Θεοτόκου στο ομώνυμο μοναστήρι στις 8 του Σεπτέμβρη, τα εισόδια της Θεοτόκου στις 21 Νοεμβρίου καθώς και την Κοίμηση της Θεοτόκου το Δεκαπενταύγουστο.
ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ: Από την περιοχή του Ανθηρού και με κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο διέρχεται το εγκαταλελειμμένο πλέον ευρωπαϊκό ορειβατικό μονοπάτι Ε4 και τελευταία, έχουν σηματοδοτηθεί κάποια ορειβατικά μονοπάτια από τον ΕΟΣ Καρδίτσας, μέσα απ τα οποία κάποιοι μπορούν να κάνουν ορειβασία και για τους αρχάριους υπάρχει και η πεζοπορία .Δεν υπάρχουν τοπικοί οδηγοί βουνού, αλλά με την πεζοπορία και μέσα από εύκολες διαδρομές μπορεί να ανέβει κάποιος σε ένα κοντινό βουνό να φωτογραφήσει, να παρατηρήσει τη φύση σε διαφορετικές εποχές του χρόνου και νομίζουμε ότι η εναλλαγή των τοπίων αλλά και των εποχών θα του αφήσει ξεχωριστές όμορφες εντυπώσεις. Στο Ανθηρό υπάρχουν και δύο σπήλαια, της Κλεφτόβρυσης και του Σταυρού.
Περισσότερες πληροφορίες για το Ανθηρό, την Ιστορία του, τα Μοναστήρια του, ήθη έθιμα κλπ μπορεί να βρει κάποιος στα βιβλία των Γραμμένου Χριστόφορου, Μπαλάνου Ηλία , Γεωργίου Κωτή ( πρώην γραμματέα) και Ξενοφώντα Κουτή.
