Ανατολική Αργιθέα
Τον Ιανουάριο του 1963 - μετά από πολυήμερη βροχόπτωση - έγινε μια μεγάλη κατολίσθηση της πλαγιάς «Στοιχειού» με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί η λίμνη της Στεφανιάδας. Τα φερτά υλικά έφραξαν με πέτρες και χώματα την κοίτη του ρέματος του Στεφανιώτη που μέχρι τότε ερχόταν από τα νότια και έπεφτε στον Πετριλιώτη. Είναι η νεότερη φυσική λίμνη της Ελλάδος, η έκτασή της είναι 165 στρέμματα και το βάθος της 150 μέτρα. Στη λίμνη έχει γίνει στο παρελθόν εμπλουτισμός με διάφορα είδη ψαριών -κυρίως κυπρίνους- και πολλοί είναι αυτοί που έρχονται να ψαρέψουν στις όχθες της. Ο δρόμος που θα σας οδηγήσει από τη Στεφανιάδα προς την περιοχή του Αχελώου, περνά από την κοίτη του Στεφανιώτη σε ένα μέρος όπου θα είστε εσείς, ο ποταμός , η λίμνη και η φύση.
Το πότε ακριβώς επικράτησε το όνομα, μας είναι άγνωστο. Πάντως, επί τουρκοκρατίας, το χωριό είναι γνωστό με το όνομα Στεφανιάδα. Η ονομασία προέρχεται, σύμφωνα με το λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας του Ιωάννη Σταματάκου, από την αρχαία θεματική λέξη στεφάνη, που σημαίνει:
Κάθε τι που περιβάλλει το κεφάλι (προς προφύλαξη ή διακόσμηση).
Την περίοδο της τουρκοκρατίας, η Στεφανιάδα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού και ιδίως, την εκατονταετία 1650 έως 1750. Από το έτος αυτό παρατηρείται ελάττωση του πληθυσμού η οποία φτάνει μέχρι το 1824 όπου η Στεφανιάδα ερημώνεται εντελώς για 30 περίπου χρόνια λόγω της επιδρομής του Μουσταφά Πασά της Σκόρδας ή Σκόντρα Πασά όπως λέγεται ακόμα και σήμερα. Ο Γ.Δ. Στάθης, ιερέας συγχωριανός μας, στο βιβλίο του «Από τ’ Άγραφα», μας πληροφορεί ότι η περίοδος της μεγάλης ακμής της Στεφανιάδας, δηλαδή από το 1650-1750, αποδεικνύεται από τα πολλά μοναστήρια, αξιοσημείωτο οι 10 νερόμυλοι που υπήρχαν, τις βρύσες με τις επιγραφές που ο ίδιος διάβασε καθώς και από τις τοιχογραφίες από παλιές εκκλησίες. Πληροφορίες μας δίνει ακόμα και για την παιδεία της εποχής το βιβλίο του Παπαγιώργη. Μας περιγράφει τα εκκλησιαστικά τα οποία ήταν γεμάτα παρατηρήσεις και σχόλια σύγχρονων σοβαρών ζητημάτων της εποχής και χαρακτηρίζει τους γράφοντες – μάλλον ψάλτες και κληρικούς- άρτιας μορφώσεως .Το δυστύχημα για την Στεφανιάδα και για ολόκληρη την περιοχή της Αργιθέας είναι ότι δεν δόθηκε η δέουσα προσοχή ώστε να προφυλαχθούν και να μην καταστραφούν τα γραπτά αυτά κειμήλια της περιοχής μας, ώστε να διατηρηθεί ο ιστορικός μας πλούτος.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με την κτηνοτροφία και ήταν τσέλιγκες αλλά και την καλλιέργεια των χωραφιών, με τη μελισσοκομία κλπ. Η γύρω περιοχή είναι πλούσια σε μεικτά δάση φυλλοβόλων, ενώ αξίζει να ανέβει κανείς στον δρόμο που οδηγεί στο μεγαλύτερο προσκύνημα της περιοχής, τη Μονή Σπηλιάς, για να θαυμάσει την λίμνη και την πλαγιά που την δημιούργησε σε ένα πολύ χαρακτηριστικό τοπίο. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι πλούσια από τα είδη των βουνών και των δασών.
Επιδρομές Τουρκαλβανών, θανατηφόροι επιδημικές ασθένειες, δωρεές ξενιτεμένων προς τις εκκλησίες και τα μοναστήρια, ονόματα προεστών και πολλές άλλες πληροφορίες αναφέρονται σ’ εκείνα τα βιβλία που χάθηκαν ή καταστράφηκαν, μας πληροφορεί ο Παπαγιώργης.
Αναφέρεται στην απογραφή των Οθωμανών του 1454 – 55 ως ISTIFNYDA. Το όνομα είναι ελληνικό που σημαίνει ότι προϋπήρχε της εισβολής των Οθωμανών στη Δυτική Θεσσαλία το 1395. Η Στεφανιάδα αποτελείται από τους οικισμούς Αετοχώριον ( παλιά ονομασία Μαρκελέσιον, που υπήρξε και αυτόνομη Κοινότητα), τη Ρωμιά και το Γ΄ Μάραθο. Απέχει από το Μουζάκι Καρδίτσας 47 χλμ. και από την πόλη της Καρδίτσας 73 χλμ.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με την κτηνοτροφία και ήταν τσέλιγκες αλλά και την καλλιέργεια των χωραφιών, με τη μελισσοκομία κλπ. Η γύρω περιοχή είναι πλούσια σε μεικτά δάση φυλλοβόλων, ενώ αξίζει να ανέβει κανείς στον δρόμο που οδηγεί στο μεγαλύτερο προσκύνημα της περιοχής, τη Μονή Σπηλιάς, για να θαυμάσει την λίμνη και την πλαγιά που την δημιούργησε σε ένα πολύ χαρακτηριστικό τοπίο. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι πλούσια από τα είδη των βουνών και των δασών.
Στην εσωτερική μετανάστευση οι Στεφανιώτες εγκαταστάθηκαν στην Ελάτεια οι περισσότεροι και λιγότεροι στην Αθήνα.
Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου που χρονολογείται το έτος 1892. Γνωστή ήταν στην περιοχή παλιότερα και η Μονή του Αγίου Χαραλάμπους. Σήμερα μόνον ερείπια υπάρχουν. Όπως σε όλη την Αργιθέα και στη Στεφανιάδα υπήρχαν αρκετές εκκλησίες και ξωκλήσια όπως: Άγιος Αθανάσιος, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Δημήτριος, προφήτης Ηλίας, Άγιος Κωνσταντίνος, Αγία Παρασκευή ( είναι σήμερα το κεντρικό πανηγύρι), Άγιος Σπυρίδων ερείπια, Αγία Τριάδα, Άγιος Κωνσταντίνος( πανηγυρίζει στο Αετοχώρι). Σημαντικές πληροφορίες με λεπτομέρειες έχει καταγράψει για τη Στεφανιάδα ο Στάθης Δ. Γεώργιος, Ιερέας στο βιβλίο του «Από τα’ Άγραφα». Αξίζει κάποιος να επισκεφτεί την πέτρινη βρύση στη Στεφανιάδα.
Το 1969, με ιδρυτή τον Κίσσα Λάμπρο δημιουργείται το πρώτο τυροκομείο στην ορεινή περιοχή της Αργιθέας στο χωριό Στεφανιάδα.
Χωρίς την ύπαρξη ηλεκτρικού ρεύματος η παραγωγή βασίζεται αποκλειστικά στη χειρωνακτική εργασία και η μεταποίηση του γάλακτος γίνεται σε καζάνια θερμαινόμενα από φωτιά ξύλων.Το 1973 το τυροκομείο μεταφέρεται στο Πετροχώρι αλλά η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση της Φέτας Αργιθέας Αγράφων οδήγησε, στη μεταφορά του τυροκομείου στο Μουζάκι Καρδίτσας το 1984 και το 2005 στη δημιουργία της επιχείρησης στη σημερινή της μορφή σε ιδιόκτητο χώρο 15.000m2 σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις, με την ικανότητα να επεξεργάζεται 20 τόνους γάλα την ημέρα.
